Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) to kluczowa jednostka samorządowa odpowiedzialna za realizację polityki społecznej gminy. Zapewnia wszechstronną pomoc osobom i rodzinom w trudnej sytuacji życiowej, łącząc wsparcie finansowe, rzeczowe, usługowe oraz specjalistyczne poradnictwo.
Czym dokładnie jest Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej?
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) to kluczowa instytucja administracji lokalnej w Polsce, której zadaniem jest organizowanie i realizacja wsparcia socjalnego dla osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej. Działa przy gminie (w miastach na prawach powiatu – przy urzędzie miasta) jako jednostka organizacyjna, której działalność reguluje przede wszystkim Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku. Do jego głównych zadań należy:
- analiza potrzeb społecznych i opracowanie lokalnych programów wsparcia,
- koordynacja asystentów rodziny i pracowników socjalnych,
- organizacja ośrodków wsparcia dziennego (świetlice środowiskowe, kluby seniora),
- opracowanie i realizacja strategii przeciwdziałania ubóstwu oraz integracji społecznej,
- nadzór nad działaniami ochrony ofiar przemocy domowej.
Podstawy prawne i organizacyjne
MOPS funkcjonuje na mocy:
- Ustawy o pomocy społecznej (Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593 z późn. zm.), definiującej m.in. cele, zadania i kompetencje ośrodków pomocy społecznej.
- Statutu nadawanego przez radę gminy (lub miasta), ustalającego wewnętrzną strukturę, zakres działania oraz tryb organizacyjny jednostki.
Jako jednostka organizacyjna gminy, MOPS:
- Nie posiada osobowości prawnej – działa w imieniu i na rzecz gminy,
- Podlega bezpośrednio prezydentowi (burmistrzowi, wójtowi) oraz radzie gminy,
- Może tworzyć działy i zespoły interdyscyplinarne dostosowane do lokalnych potrzeb.
Czym zajmuje się MOPS?
MOPS świadczy pomoc w pięciu głównych obszarach:
| Obszar | Rodzaj wsparcia | Dane 2023 |
|---|---|---|
| Świadczenia pieniężne | zasiłki stałe, okresowe, celowe, specjalne | Zasiłek stały: 165 osób (661 świadczeń, 380 110,93 zł)1 |
| Świadczenia niepieniężne | posiłki, odzież, opał, leki | 1 128 osób (222 425 świadczeń)2 |
| Usługi opiekuńcze | opieka w miejscu zamieszkania, dzienny dom seniora | 47 osób; 4 625 godzin usług opiekuńczych (271 532,64 zł) |
| Poradnictwo | psychologiczne, prawne, zawodowe, socjalne | ok. 50 konsultacji specjalistycznych rocznie (średnia gminy)3 |
| Interwencja kryzysowa | przemoc domowa, bezdomność, kryzysy rodzinne | blisko 300 spraw kryzysowych rocznie (prognoza 2023)4 |
Jak można uzyskać pomoc z MOPSu?
Aby ubiegać się o wsparcie, należy:
- Skontaktować się z MOPS telefonicznie lub przez ePUAP i umówić wizytę.
- Pobrać wniosek o odpowiedni rodzaj pomocy (formularze dostępne online oraz w biurze obsługi).
- Dołączyć dokumenty potwierdzające dochody, stan zdrowia oraz okoliczności życia rodzinnego.
- Uczestniczyć w wywiadzie środowiskowym przeprowadzonym przez pracownika socjalnego.
- Czekać na decyzję administracyjną w terminie 30 dni (w wyjątkowych przypadkach termin może zostać skrócony).
Zasiłek mops
Zasiłki przysługują osobom spełniającym ustawowe kryteria dochodowe i sytuacyjne:
| Rodzaj zasiłku | Opis | Kwota (PLN) |
|---|---|---|
| Stały | Osoby całkowicie niezdolne do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności | średnio 2 342,66 miesięcznie (2023) |
| Okresowy | Osoby tymczasowo pozbawione środków do życia | 300–800 |
| Celowy | Na pokrycie konkretnych wydatków (leki, rehabilitacja) | zgodnie z fakturami |
| Specjalny | Ofiary przemocy, utraty mieszkania, klęsk żywiołowych | do 2 000 |
Jakie są zadania miejskiego ośrodka pomocy społecznej?
Zadania MOPS obejmują szeroki zakres działań:
- diagnozowanie problemów społecznych i przygotowanie indywidualnych planów pomocy,
- realizacja lokalnych programów wsparcia, np. na rzecz rodzin wielodzietnych czy osób niepełnosprawnych,
- koordynacja pomocy w sytuacjach kryzysowych i prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej,
- prowadzenie profilaktyki przemocy domowej i współpraca z Policją oraz Ośrodkami Interwencji Kryzysowej,
- organizacja szkoleń i warsztatów aktywizacji społecznej i zawodowej.
Kto może uzyskać pomoc z mopsu?
O wsparcie mogą ubiegać się:
- osoby i rodziny o dochodach poniżej kryterium (aktualnie 776 zł dla osoby samotnej, 600 zł dla osoby w rodzinie),
- seniorzy wymagający opieki i wsparcia dziennego,
- osoby z różnymi stopniami niepełnosprawności,
- ofiary przemocy w rodzinie,
- bezdomni oraz zagrożeni bezdomnością,
- dzieci i młodzież w trudnej sytuacji wychowawczej,
- osoby uzależnione i ich rodziny.
W Polsce system pomocy społecznej zatrudnia ok. 156 000 pracowników socjalnych, asystentów i specjalistów, jednak deficyt kadrowy się pogłębia: od 2021 do 2024 zanotowano spadek liczby absolwentów pracy socjalnej o 25%.5
Finansowanie i kadry
Budżet MOPS znacząco rośnie, odpowiadając na rosnące potrzeby:
- 2024 – 277,8 mln zł (Wrocław),6
- 2023 – 260,5 mln zł (Częstochowa),7
- 2022 – 245,2 mln zł (średnio duże miasto).8
Liczba pracowników socjalnych w województwie śląskim przekracza 2 000 osób, co stanowi ok. 14% etatów ogólnopolskich.9
„Pomoc społeczna to zbiór działań mających na celu zaspokajanie potrzeb bytowych, opiekuńczych i wspierających jednostkę w trudnej sytuacji życiowej.”
Dzięki rosnącym budżetom oraz wsparciu unijnemu MOPS może nie tylko wypłacać coraz więcej świadczeń, ale też rozwijać usługi środowiskowe i interwencyjne, podnosząc jakość życia mieszkańców. Podsumowując, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej to wielowymiarowa instytucja samorządowa, której celem jest zapewnienie wszechstronnego i skoordynowanego wsparcia dla osób i rodzin w trudnej sytuacji życiowej. Dzięki finansowaniu z różnych źródeł oraz współpracy interdyscyplinarnej, MOPS stanowi podstawę lokalnego systemu pomocy społecznej.
1: https://bip.mops.umnowemiasto.pl/pliki/umnowemiasto-mops/zalaczniki/314/2-sprawozdane-z-dzialalnosci-za-2023-r-i-potrzeby-w-zakresie-pomocy-spolecznej.pdf
2: https://mops.nowysacz.pl/wp-content/uploads/2024/05/OZPS-za-2023-rok.pdf
3: https://bipgops.ryman.pl/strona-glowna/gops-ryman/gops-w-statystykach
4: https://mops.mielec.pl/wp-content/uploads/2023/05/ZASOBY-2022.pdf
5: https://azir.edu.pl/w-polsce-brakuje-chetnych-do-pracy-w-pomocy-spolecznej/
6: https://bip.mops.wroclaw.pl/artykul/139/405/budzet-mops-na-2024-rok
7: https://www.mops.czestochowa.pl/download/403-SPRAWOZDANIE_Z_DZIA%C5%81ALNO%C5%9ACI_MOPS_2023(PDF).pdf
8: https://www.eapn.org.pl/eapn/uploads/2014/12/budzet_ps.pdf
9: https://www.wkatowicach.eu/informacje/w-katowicach/Dzien-Pracownika-Socjalnego-2024-w-Katowicach-To-okazja-by-podziekowac-i-wreczyc-wyroznienia-pracownikom-miejskich-jednostek-/idn:7934
[^10]: https://stat.gov.pl/wyszukiwarka/?query=tag%3Apomoc+społeczna
