Kto może skorzystać z pomocy MOPS?

Co to jest MOPS?

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, w skrócie MOPS, funkcjonuje jako podstawowa jednostka w systemie pomocy społecznej, działająca na mocy ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. Jego rolą jest kompleksowe wspieranie osób i rodzin zagrożonych ubóstwem, wykluczeniem społecznym, przemocą czy problemami zdrowotnymi. W każdej gminie, powiecie lub mieście określonym przepisami prawa, MOPS realizuje szerokie spektrum zadań: od diagnozy problemów poprzez świadczenia finansowe, aż po kompleksową interwencję w sytuacjach kryzysowych.

Historia pomocy społecznej w Polsce sięga XIX wieku, gdy powstawały pierwsze instytucje charytatywne. Po II wojnie światowej system pomocy społecznej ulegał kolejnej ewolucji, a kluczowym momentem było wprowadzenie ustawy z 2004 r., która znormalizowała kryteria przyznawania świadczeń oraz zdefiniowała zadania MOPS. Obecnie ośrodki działają na podstawie programów wieloletnich, wspieranych również ze środków UE.

„Pomoc społeczna obejmuje działania mające na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu oraz poprawę warunków życia osób i rodzin.”

Finansowanie MOPS pochodzi głównie z budżetu gminy lub miasta oraz dotacji celowych z budżetu państwa i funduszy unijnych. Roczne plany finansowe uwzględniają środki na programy lokalne, takie jak pomoc dla seniorów czy wsparcie rodzin wielodzietnych. Pracownicy socjalni, psychologowie, prawnicy i specjaliści ds. reintegracji zawodowej współpracują w zespołach interdyscyplinarnych, aby zapewnić beneficjentom kompleksową pomoc dostosowaną do ich indywidualnych potrzeb.

MOPS – szczegółowe zadania i formy wsparcia

MOPS realizuje zadania z obszarów:

• Diagnoza sytuacji socjalnej – wywiady środowiskowe, analiza dokumentów potwierdzających dochody, ocena warunków mieszkaniowych, zdrowotnych i edukacyjnych.
• Świadczenia finansowe:
  • Zasiłki stałe – dla osób niezdolnych do pracy, samotnie wychowujących dzieci lub posiadających długotrwałą niezdolność do samodzielnej egzystencji.
  • Zasiłki okresowe – przyznawane w momencie przejściowych trudności, takich jak nagła utrata pracy czy klęska żywiołowa.
  • Zasiłki celowe – na leczenie, zakup leków, opału czy sprzętu rehabilitacyjnego.
• Świadczenia opiekuńcze i specjalistyczne – usługi opiekuńcze w domu, opieka wytchnieniowa dla opiekunów osób niepełnosprawnych, finansowanie pobytu w domach pomocy społecznej, schroniskach lub klubach seniora.
• Wsparcie rzeczowe – paczki żywnościowe, odzież, meble, wyprawka szkolna, a także karty uprawniające do zniżek na usługi podstawowe.
• Poradnictwo – prawne, psychologiczne, zawodowe i rodzinne; wsparcie w formie mediacji, warsztatów aktywizacji społecznej oraz szkoleń z zarządzania budżetem domowym.
• Reintegracja zawodowa – pośrednictwo pracy, staże, dofinansowanie kursów zawodowych, zakładanie własnej działalności w ramach programu „Aktywny Samorząd”.
• Koordynacja działań – współpraca z policją, służbą zdrowia, organizacjami pozarządowymi i instytucjami edukacyjnymi, by zapewnić zintegrowane wsparcie ofiarom przemocy, uzależnień i bezdomności.

Przykład 1: Rodzina z dwójką dzieci, której ojciec stracił pracę z powodu likwidacji stanowiska, otrzymuje zasiłek okresowy, dofinansowanie do czynszu, paczkę żywnościową na miesiąc oraz udział w warsztatach z aktywizacji zawodowej. Dzięki voucherowi na kurs komputerowy matka rodziny może podnieść kwalifikacje i znaleźć zatrudnienie zdalne.

Przykład 2: Osoba z niepełnosprawnością narządu ruchu otrzymuje dofinansowanie na zakup wózka inwalidzkiego oraz usługi opiekuńczej wytchnieniowej, by opiekun mógł chwilowo odpocząć lub załatwić sprawy urzędowe.

Dla kogo jest pomoc z MOPS?

Kryteria przyznawania pomocy społecznej określa ustawa o pomocy społecznej oraz akty wykonawcze. W 2025 roku kryterium dochodowe na osobę w rodzinie wynosi 1 078 zł, natomiast dla osoby samotnie gospodarującej – 1 364 zł. W wyjątkowych sytuacjach (np. choroba nowotworowa, powódź) możliwe jest przekroczenie kryterium.

Uprawnieni do wsparcia to między innymi:

• osoby niezdolne do pracy z powodu wieku lub przewlekłej choroby,
• samotne matki i ojcowie,
• rodziny wielodzietne,
• seniorzy o niskich emeryturach i rencistach,
• osoby niepełnosprawne oraz ich opiekunowie,
• osoby bezdomne,
• uchodźcy i imigranci ze statusem pobytu,
• ofiary przemocy domowej,
• osoby z uzależnieniami.

Proces kwalifikacji rozpoczyna się wraz ze złożeniem wniosku, po którym przeprowadzany jest wywiad środowiskowy. Wywiad odbywa się w domu wnioskodawcy, co pozwala na ocenę stanu mieszkaniowego, poziomu higieny, dostępu do opieki medycznej i edukacji. Dokumenty niezbędne w procesie to między innymi zaświadczenia o dochodach, umowa najmu lub akt własności, rachunki za media oraz orzeczenia lekarskie.

Przykład: Pan Jan, 72 lata, emeryt, którego miesięczna emerytura wynosi 1 000 zł, mieszka samotnie w starym bloku. Po opłaceniu czynszu i mediów zostaje mu 200 zł miesięcznie. Dzięki MOPS otrzymuje stały zasiłek w wysokości 500 zł, skierowanie na obiady w jadłodajni społecznej oraz pomoc w uzyskaniu zniżek na leki poprzez kartę seniora.

Jak uzyskać pomoc z MOPS?

Aby skutecznie ubiegać się o wsparcie, warto przygotować się do całej procedury. Oto szczegółowy przewodnik krok po kroku:

1. Wybór placówki MOPS/OPS
   W mniejszych gminach funkcjonuje Ośrodek Pomocy Społecznej (OPS), w większych – MOPS. Dane kontaktowe dostępne są na stronach urzędów lub telefonicznie przez infolinię gminną.
2. Pobranie wniosku o pomoc społeczną
   Formularz dostępny online oraz w wersji papierowej w biurze obsługi klienta. Wniosek zawiera sekcje dotyczące danych osobowych, składu rodziny, dochodów, wydatków oraz przyczyn ubiegania się o wsparcie.
3. Kompletowanie dokumentów
   W zależności od potrzeb mogą to być:
   • zaświadczenia o dochodach (emerytura, renta, umowa o pracę, umowa zlecenie),
   • umowa najmu albo akt notarialny,
   • rachunki za media (prąd, woda, gaz, internet),
   • orzeczenia lekarskie oraz orzeczenia o stopniu niepełnosprawności,
   • zaświadczenie z urzędu pracy o statusie poszukującego zatrudnienia,
   • inne dokumenty potwierdzające wyjątkowe wydatki (np. faktury za sprzęt rehabilitacyjny).
4. Złożenie wniosku
   Wersję papierową można złożyć osobiście, wysłać pocztą lub przez system ePUAP. Wniosek elektroniczny wymaga podpisu profilem zaufanym lub certyfikatem kwalifikowanym.
5. Wywiad środowiskowy
   Pracownik socjalny umawia wizytę, podczas której sprawdza warunki mieszkaniowe, porozmawia z domownikami i sporządzi protokół. Warto przygotować miejsce spotkania i zebrać wszystkie dokumenty w jednym folderze.
6. Wydanie decyzji administracyjnej
   Decyzja powinna zostać wydana w ciągu 30 dni od złożenia kompletnego wniosku. W przypadku skomplikowanych spraw termin może być przedłużony, o czym MOPS informuje wnioskodawcę wraz z uzasadnieniem.
7. Realizacja przyznanej pomocy
   Świadczenia finansowe wypłacane są przelewem lub gotówką w kasie MOPS. Pomoc rzeczowa jest wydawana zgodnie z harmonogramem, np. paczki żywnościowe raz w miesiącu. Usługi opiekuńcze realizuje się według ustalonego grafiku.
8. Odwołanie i skarga
   W przypadku odmowy lub niezadowolenia z wysokości świadczenia wnioskodawca może odwołać się do dyrektora MOPS w terminie 14 dni od doręczenia decyzji. Następnie możliwe jest wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Przykład: Pani Elżbieta, seniorka z przewlekłą chorobą, składa wniosek online przez ePUAP i umawia wywiad. Po wydaniu decyzji otrzymuje zasiłek stały i skierowanie na bezpłatne konsultacje psychologiczne, co poprawia jej komfort życia.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Czy mogę otrzymać pomoc bez wywiadu środowiskowego?

Wywiad jest obowiązkowy – bez niego nie można zweryfikować realnych potrzeb i warunków życia. Wyjątkiem są sytuacje wyjątkowo trudne, gdy sam wywiad mógłby narazić osobę na niebezpieczeństwo (np. ofiary przemocy domowej) – wtedy stosuje się tryb przyspieszony z zachowaniem ochrony prywatności.

2. Jak długo trwa procedura?

W standardowych warunkach decyzja zapada w ciągu 30 dni od dostarczenia kompletnego wniosku. W szczególnych przypadkach termin może być przedłużony do 60 dni, o czym wnioskodawca zostaje poinformowany na piśmie.

3. Czy pomoc z MOPS wpływa na świadczenia rodzinne lub alimenty?

Świadczenia MOPS są niezależne od świadczeń rodzinnych, takich jak 500+ czy alimentów, jednak przy obliczaniu kryterium dochodowego uwzględnia się wszystkie przychody, także alimenty.

4. Czy cudzoziemiec może ubiegać się o pomoc?

Tak – cudzoziemcy posiadający legalny pobyt w Polsce (status uchodźcy, pobyt tolerowany czy karta pobytu) mają prawo do świadczeń socjalnych na tych samych zasadach co obywatele.

5. Jak odwołać się od decyzji MOPS?

Odwołanie wnosi się w formie pisemnej do dyrektora MOPS w terminie 14 dni. Po rozpatrzeniu odwołania i ewentualnej odmowie można złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni.

[¹]: https://bip.mops.walcz.pl/zadania.html

[²]: https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-pomocy-spolecznej

[³]: https://www.opschorzow.pl/pomoc-spoleczna/kto-moze-ubiegac-sie-o-pomoc.html

[⁴]: https://www.mopr.bialystok.pl/pomoc-spoleczna/zasady-udzielania-pomocy-spolecznej

[⁵]: https://www.mopsolesnica.gov.pl/pomoc-spoleczna/komu-przysluguje-prawo-do-swiadczen-z-pomocy-spolecznej

[⁶]: https://gopswieprz.pl/